Goedertierenheid

[Chaya]

In de Visie staat een interview met Stefan Paas.
Een klein gedeelte trof mij zeer:
In de Statenvertaling: ‘Of veracht gij de goedertierenheid van God, die u tot bekering leidt?’” Na een korte stilte: “Het raakte me heel diep dat het Gods goedheid is die ons tot bekering leidt, en dus niet bijvoorbeeld angst voor straf. Ik wist wel dat wat ik deed op bepaalde punten niet deugde, en toen deze tekst tot me doordrong, betekende dat echt een doorbraak.”

Wijlen ds. F. Bakker schreef: Goedertierenheid leidt tot bekering.
(Ik zal de meditatie waaruit deze zin komt, hier in het andere topic plaatsen)

Het woord goedertieren(heid) horen wij steeds minder vaak, het lijkt in onbruik te geraken.
Waarom horen en spreken wij steeds minder van de goedertierenheid van God?

[Marnix]

Is dat zo? Volgens mij wordt er heel veel over gesproken. Hooguit in andere bewoording aangezien "goedertierenheid" een nogal verouderd woord is waarvan velen de betekenis niet kennen. Maar volgens mij gaat het met andere woorden nog steeds over Gods goedertierenheid.

[Rozijn]

Is er een hedendaags synoniem?

[Marnix]

Allicht. Overigens dekt "goedertierenheid" al niet helemaal wat er in de grondtekst staat (chesed)

Zie hier:

http://www.psalmboek.nl/goedertierenheid_begrip.php

Je ziet dit ook in andere vertalingen. King James vertaalt het als: "for his mercy endureth for ever" en de Lutherse vertaling zegt: "enn seine Güte währet ewiglich". en de NBV zegt: "– eeuwig duurt zijn trouw –"

Het is een moeilijk woord om te vertalen naar 1 ander woord, dat blijkt wel. Maar dat wil niet zeggen dat we aan het woord "goedertierenheid" moeten vasthouden aangezien dat de lading ook niet helemaal dekt en bovendien lastig te te begrijpen is voor sommigen.

[Chaya]

Het is een moeilijk woord om te vertalen naar 1 ander woord, dat blijkt wel. Maar dat wil niet zeggen dat we aan het woord "goedertierenheid" moeten vasthouden aangezien dat de lading ook niet helemaal dekt en bovendien lastig te te begrijpen is voor sommigen.

Sorry Marnix maar dit is zo'n flauw argument.
Elke predikant die het woord gebruikt, legt het uit voor de mensen die het niet snappen.
Waarom moet alles dat iets ouder is maar in de antiekkist?

[learsi]

Hebreeuws:............."chesed"........CH-S-D.
Betekenis:
1 liefde, gunst, genade, het goede willen voor, barmhartigheid, weldadigheid

2 m.b.t. God:liefde en genade die God een mens bewijst(Psalm5:8.....Jesaja 53:7.....Psalm144:2.....Psalm89:2.....Psalm106:7)

3 bekoorlijkheid, bevalligheid, lieftalligheid, gratie (Jesaja 40:6)

h.g.
Learsi

[Marnix]

Sorry Marnix maar dit is zo'n flauw argument.
Elke predikant die het woord gebruikt, legt het uit voor de mensen die het niet snappen.
Waarom moet alles dat iets ouder is maar in de antiekkist?

Vanwege de begrijpelijkheid, ook voor mensen die niet iedere week in de kerk zitten waar alles wordt uitgelegd. Taal verandert nou eenmaal. Dat is heel natuurlijk en niet iets om bang voor te zijn. Het zijn namelijk maar woorden die de inhoud uitdrukken. Woorden kunnen prima veranderen, de inhoud blijft het zelfde.

[Chaya]

Vanwege de begrijpelijkheid, ook voor mensen die niet iedere week in de kerk zitten waar alles wordt uitgelegd. Taal verandert nou eenmaal. Dat is heel natuurlijk en niet iets om bang voor te zijn. Het zijn namelijk maar woorden die de inhoud uitdrukken. Woorden kunnen prima veranderen, de inhoud blijft het zelfde.

Dat is dan jouw mening, maar ik kan niet van je lezen welk woord dit dan zou kunnen vervangen.
En hoe groot is de kans dat er iemand in de kerk zit, die er nooit in gezeten heeft, tijdens een gewone zondagse dienst?
Wij hebben weleens asielzoekers, zwervers, belangstellenden en als ze iets niet begrijpen kunnen ze altijd terugvallen op degene die naast hen zit, of buiten nog een vraag stellen.

Maar ik wil toch graag het over de goedertierenheid van de Heere hebben.
Ik vond dit op Psalmboek:
Het woord Goedertierenheid in het Hebreeuws

Het bekende refrein van psalm 136 luidt, in de berijming van 1773:

Want Zijn gunst alom verspreid, zal bestaan in eeuwigheid.

Zoals dhr. A. Loonstra (zie hier) een aantal jaren geleden heeft aangegeven, kan dit refrein vervangen worden door de letterlijke tekst van de Statenvertaling, zodat we zouden krijgen:

Want Zijn goedertierenheid is tot in der eeuwigheid.

Dus het woord 'goedertierenheid' in de SV wordt door 1773 vertaald met 'gunst'. In de grondtekst staat het woord 'chesed', een woord dat qua betekenis moeilijk te vatten valt. In ieder geval heeft het te maken met goedheid, die zich uit naar anderen. Het veronderstelt dus een relatie.

In de tien geboden komt het woord ook voor:

Ex. 20:6: En doe barmhartigheid aan duizenden dergenen, die Mij liefhebben, en Mijn geboden onderhouden.

De Statenvertaling heeft het woord hier met 'barmhartigheid' vertaald. Eigenlijk kent het Hebreeuws voor barmhartigheid een ander woord, 'rachamiem'. De barmhartigheid in Exodus 20:6 is hetzelfde als de goedertierenheid van Psalm 136. De twee woorden rachamiem en chesed overlappen in betekenis, maar chesed is iets rijker: het bevat ook het element van genade. In Ex 20:6 wordt de chesed van God tegenover de liefde van de Zijnen gezet, en ook liefde is een onderdeel van de betekenis van chesed.

In Exodus 34:6, waarin God Zelf Zijn deugden benoemt, komt ook het woord chesed voor, samen met de synoniemen barmhartig en genadig:

Ex. 34:6: HEERE, HEERE, God, barmhartig (rachoem, van rachamiem) en genadig (chen), lankmoedig (letterlijk 'traag tot toorn') en groot van weldadigheid (chesed) en waarheid (emet, gerelateerd aan ons woord 'amen').

Het is dus duidelijk dat chesed niet louter barmhartigheid of genade betekent, maar een deugd die daar nog apart bij genoemd kan worden. Wellicht kan worden gesteld dat, in het geval van God Zelf, Zijn chesed tot de mensen de bron is van Zijn barmhartigheid en genade.

In de Bijbel wordt het woord chesed niet alleen gebruikt met betrekking tot Gods verhouding met de mensen, maar ook tot de verhouding van mensen onderling. Koningen kunnen bijvoorbeeld goedgunstigheid betonen aan onderdanen (2 Samuel 9:1, David en Mefiboseth). Maar in Psalm 149:1 (en 5) worden mensen genoemd voor wie de chesed een stijl van leven is geworden, ze worden in de Statenvertaling 'gunstgenoten', chasidiem, genoemd:

[Marnix]

Het leuke is dus dat zelfs de SV het woord op verschillende manieren vertaalt. Daarom lijkt het me het beste om per situatie / context de beste vertaling te kiezen uit de genoemde opties net als in de SV dus ook al gebeurt.

En hoe groot is de kans dat er iemand in de kerk zit, die er nooit in gezeten heeft, tijdens een gewone zondagse dienst?
Wij hebben weleens asielzoekers, zwervers, belangstellenden en als ze iets niet begrijpen kunnen ze altijd terugvallen op degene die naast hen zit, of buiten nog een vraag stellen.

Helaas is die kans in veel gemeentes erg klein, dat is geen reden om dus maar voor ongelovigen (en kinderen, jongeren, mensen met een laag iq of verstandelijke beperkingen enz) onbegrijpelijke taal te gaan gebruiken. Dan weet je dat het sowieso nooit gaat veranderen. Als je wil dat mensen ongelovige vrienden en kennissen meenemen moet je wel zorgen dat je voor hen toegankelijk en begrijpelijk bent.

[mona]

In ieder geval heeft het te maken met goedheid, die zich uit naar anderen. Het veronderstelt dus een relatie.

Dit vind ik een prachtige samenvatting van het woord 'Goedertierenheid'. Het is een woord wat je aan moet voelen. Maar het is wel een verouderd woord, dat is zo. Toch zie je nu wel dat er niet zo makkelijk één synoniem voor is te vinden, we hebben nu al meerdere woorden nodig om recht te doen aan dat ene woord goedertierenheid.
Als je het woord gebruikt is het wel goed om er uitleg aan te geven, het is een woord wat in onze hedendaagse taal bijna niet meer voorkomt, al helemaal niet meer in de spreektaal.
Maar het is jammer om het daarom niet meer te gebruiken, juist omdat het zo'n mooi en rijk woord is.

[Marnix]

Goedheid & trouw.

Maar goed, ook voor het woord "chesed" had de SV al meerdere Nederlandse woorden (waaronder goedertierenheid) nodig om dit woord uit te drukken. Dus wat dat betreft is er ook niet zoveel nieuws onder de zon. En oude woorden kunnen mooi zijn maar begrijpelijkheid is ook belangrijk. Zeker voor de volgende generaties die steeds minder met dit woord opgroeien en de betekenis ervan kennen. Uiteindelijk heb je er ook niets aan als mensen een woord gebruiken omdat het zo'n rijk oud woord is, als die rijke inhoud niet meer duidelijk is bij veel mensen.

[Chaya]

Uiteindelijk heb je er ook niets aan als mensen een woord gebruiken omdat het zo'n rijk oud woord is, als die rijke inhoud niet meer duidelijk is bij veel mensen.

De moderne kerkganger: wil graag hapslikweg puree, i.p.v. kauwbaar voedsel, dus weg met die prachtige inhoudsvolle woorden.

[Katlheen]

De moderne kerkganger wil graag iets horen waar hij/zij iets mee kan. Geen oubollig verhaal met een referentiekader van een eeuw geleden.

[Chaya]

De moderne kerkganger wil graag iets horen waar hij/zij iets mee kan. Geen oubollig verhaal met een referentiekader van een eeuw geleden.

En zo is er weer een topic vervuild.

Nog maar een poging dan:
Uit de Visie:
Haar grootouders hebben heel veel voor haar betekend. Vooral in de tijd dat haar ouders gingen scheiden. Ze was vreselijk teleurgesteld in haar vader, die haar moeder en de kinderen verliet. Haar grootouders waren er in die tijd altijd voor hen geweest. Van opa en oma heeft ze wél geleerd wat liefde en trouw is.

Het woord goedertierenheid wordt in het hedendaagse Nederlands niet meer gebruikt. Het is een woord dat je wel in de kerk tegenkomt. Vooral in die gemeenten waar nog de oude psalmen worden gezongen. De opa en oma van Lianne houden van die psalmen. Helemaal van Psalm 103, waarin dat woord goedertierenheid voorkomt. Een van de verzen eindigt met: ‘De HEER is groot van goedertierenheid.’ Maar wat betekent het? Goedertierenheid is blijkbaar bij God veel te vinden.

Ik heb de betekenis van dit woord altijd onthouden door een voorbeeld dat iemand mij ooit leerde. Het Hebreeuwse woord voor ooievaar is chasieda. De ooievaar heeft die naam gekregen omdat hij heel trouw en behoorlijk lang voor zijn jongen zorgt. Heel anders dan bijvoorbeeld de struisvogel. In het boek Job lees je: ‘Het struisvogelvrouwtje staat vrolijk te klapwieken, maar met haar slagpennen en veren is zij nog geen ooievaar. Ze legt haar eieren op de grond. Ze vergeet dat een voet het kan breken.’
Hoe anders is de ooievaar met haar nest hoog in de bomen, of zoals bij ons op een paal. Weken lang vliegen de ouders af en aan met voedsel. De jongen zijn vaak al zo groot, dat je hen op het nest ziet wachten.
De ‘chasieda’, de trouwe vogel, die dagelijks ook die trouw laat zien. Dat is goedertierenheid. Want het woord ooievaar is daarvan afgeleid. Het is geen theoretische trouw, maar trouw die blijkt!

In Psalm 103 staan heel veel uitdrukkingen die met die houding van God te maken hebben: God bewijst aan de mens Zijn weldaden. Hij kroont ons met trouw en liefde. Hij is trouw aan wie Hem vrezen. Geen wonder dat Hij met een vader vergeleken wordt.
Maar als je dat trouw zijn, dat goedertieren zijn in je leven niet hebt geleerd van je vader?
Dan, zo hoor je van velen, kan die visie op God moeilijk zijn. Voor Lianne echter niet. Wat zij niet leerde van haar vader, leerde zij van haar grootouders. Ze is er dankbaar voor.

[Katlheen]

Je komt zelf met de karikatuur van "de moderne kerkganger" aanzetten als iemand die alleen maar makkelijk te kauwen voedsel wil. Als dat jouw perceptie is van "de moderne kerkganger" (wat dat dan moge zijn), dan vind ik dat diep triest.