Vrijheid in Zuid-Afrika? Niet als je blanke boer bent. Gemiddeld werden er in 2010 wekelijks twee vermoord.
Afrikaner boeren in de steek gelatenn Zuid-Afrika worden gemiddeld twee boeren per week vermoord. Boerenorganisatie Agri SA luidt de noodklok. „Een veiligheidsplan voor het platteland is er wel, maar dat werkt niet.”
In het plattelandsdorpje Senekal verschijnen vandaag Petrus Ndaba (29) en zijn vermoedelijke handlanger Pule Jacob Mpanyane (22) voor de rechter. Ndaba wordt verdacht van de brute moord op zijn voormalige werkgevers, het bejaarde boerenechtpaar Koos en Retha van Zyl. Hij zou beiden in de slaapkamer hebben vermoord met hun eigen hagelgeweer, nadat hij de vrouw eerst had toegetakeld met een vleeshaak.
Blanke boerengezinnen en burgers die boerderijtjes bewonen op het platteland, worden al jaren geteisterd door gewelddadige overvallen. Boerenorganisatie Agri SA (die pakweg 90 procent van de 45.000 commerciële blanke boeren vertegenwoordigt) gaat uit van 750 tot 800 ’plaasaanvalle’ per jaar, waarbij ongeveer honderd dodelijke slachtoffers vallen.
Sommige Afrikaner groeperingen spreken van ’blanke genocide’, maar zo wil Agri SA het niet noemen. Boeren en buitenlui zijn vooral makkelijke doelwitten, aldus André Botha, hoofd veiligheid van de organisatie. „Boeren wonen afgelegen en er zijn meestal vuurwapens, geld en auto’s te halen. Overvallers weten bovendien dat het op het uitgestrekte platteland lang duurt voordat de politie ter plaatse is.”
En de kans dat ze gepakt worden, is klein. De Unisa-universiteit in Pretoria deed in 2008 onderzoek onder 37 veroordeelde misdadigers. Die bleken vóór hun aanhouding per persoon gemiddeld 105 geweldsmisdrijven te hebben gepleegd. Politiestatistieken wijzen uit dat van alle gerapporteerde misdaden maar twaalf procent eindigt met de veroordeling van de dader.
Unisa-criminoloog Dawie Swart noemt het speurwerk van de politie ’doorgaans pathetisch’. „Met het aantreden van de ANC-regering zijn met voorrang onervaren zwarte mensen benoemd op politieposten. Daarbij is veel deskundigheid verloren gegaan”, stelt hij.
In de zaak-Van Zyl is overigens wél accuraat gereageerd. De verdachten werden korte tijd later aangehouden in hun vluchtauto, de Chevrolet van de dochter van het echtpaar.
Voor 1994 werkte de politie op het platteland samen met legercommando’s, die patrouilleerden om misdaad te verkomen. Toen het ANC aan de macht kwam, werd die samenwerking met het leger afgeschaft. Om het vacuüm op te vullen, ontwikkelde Agri SA samen met de regering een alternatief. Het platteland werd opgedeeld in sectoren en de politie zou in elke sector worden bijgestaan door patrouillerende reservisten. Deze burgers (veelal boeren) kregen een verkorte militaire opleiding en dezelfde bevoegdheden als de politie.
Dit Veiligheidsplan voor het Platteland kwam in 1999 onder leiding van Nelson Mandela tot stand. „Die veiligheidsstructuur is in theorie uitstekend, maar in de praktijk functioneert het op veel plekken niet”, stelt Botha.
Het grootste probleem is volgens hem dat er te veel politiemensen zijn die hun werk niet doen, en daar nooit op worden afgerekend. De rotte appels worden niet ontslagen. Dat tast het hele systeem aan. Agri SA probeert dit al twee jaar aan te kaarten bij het Ministerie van Politie, maar krijgt tot dusver geen reactie.
Botha: „Boeren krijgen daardoor het gevoel dat ze gemarginaliseerd worden, dat er geen aandacht is voor hun onveilige situatie. Terwijl commerciële boeren juist de spil zijn van het platteland. Als zij verdwijnen, stort de hele plattelandsontwikkeling in. De commerciële boer staat tussen een Zuid-Afrika met toekomst, en een land dat afglijdt richting Zimbabwe.”
In Senekal wordt het vermoorde boerenechtpaar betreurd. Ook door medewerker April Modibedi. „We hebben lang samengewerkt. Hij was een goede man. Als ik een schaap kwijt was, hielp hij mij zoeken”, zo citeerde het dagblad Beeld hem tijdens de begrafenis.
http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/a ... aten.dhtml