Waarom wordt er in de reformatorische kerken in de prediking vooral de nadruk gelegd op de ellende en zonde van de mens, terwijl dit onderwerp in de catechismus maar het kleinste gedeelte betreft? De verlossing en dankbaarheid worden hierin veel uitgebreider behandeld dan het stuk van de ellende, terwijl de stukken van verlossing en dankbaarheid in de kerken over het algemeen toch minder vaak aan de orde komen dan de ellende?
Is dit juist niet ondankbaar omdat we daarmee eigenlijk het grote offer wat Hij gebracht heeft min of meer ontkennen?
Antwoord: Zelden is de beantwoording van een vraag mij gemakkelijker gevallen dan nu, want ik zou kunnen volstaan met een korte opmerking. Namelijk deze: u heeft volkomen gelijk!
Natuurlijk moeten we wel beginnen met de zondekennis, want anders kunnen we niet ten volle begrijpen de rijkdom en de volheid van de verlossing in Christus Jezus, waardoor vervolgens ook de dankbaarheid een magere inhoud zou krijgen. Ik kan dan ook de door u geconstateerde eenzijdigheid in de prediking alleen verklaren als voortkomend uit de zorg van predikanten dat er te oppervlakkig gedacht wordt over de realiteit van de zonde en de diepe ernst van de verlorenheid. Voor deze zorg is ook wel een reden als je, generaliserend, ik weet het, let op de grote kloof die er bij velen prijkt tussen de leer en het leven. Zonde lijkt dan slechts betrekking te hebben op geestelijke zaken en niet op de werkelijkheid van alledag. Maar zondig zijn alle gedachten, woorden en daden die ons weghouden of verder verwijderd brengen van het doel dat God met ons leven heeft, namelijk leven als kind van Hem in Zijn heerlijke nabijheid en tot Zijn eer. Ook het hardnekkig vasthouden aan allerlei zonden die dierbaar en in stilte gekoesterd worden (zoals b.v. ruzies, seksuele onreinheid, omgaan met belastinggeld, enz. enz.) duidt vaak op een ongeestelijke houding waarin nog onvoldoende besef van schuld lijkt te zijn.
Als we nu eens oprecht en zonder terughouding ons zouden oefenen in het schuld belijden over alles wat verkeerd gaat en is gegaan, en dat concreet zouden benoemen en daarmee zouden breken, dan zou er m.i. geen reden meer Zijn om zo uitgebreid stil te staan bij de zonde in de prediking. Maar dit openlijke schuldbelijden, wat naar Gods Woord zeer heilzaam is, wordt nog vaak gemist. De zonde blijft verborgen en niet concreet, waardoor een etterende wond in onze ziel niet wordt gereinigd en het geloofsleven vaak een wankele zaak is. Daardoor komen we telkens weer terug bij af, of, zoals de Schrift het noemt, moeten we vaak nog gevoed worden met melk in plaats van met vast voedsel.
Ik durf de volgende stelling aan: als we eerlijk onze schuld in alle breedte en diepte onder ogen zouden zien en leren te belijden, dan zou er een oprechter verlangen naar verlossing zijn en een diepere dankbaarheid voor het verlossingswerk van Jezus Christus. Dit zou vervolgens tot uiting komen in alle facetten van ons leven, waardoor christenzijn ook meer aantrekkingskracht zou krijgen voor buitenstaanders. Dan zou ook de prediking meer in balans kunnen zijn.
Ds. W. van der Wind
Redactie | 22-09-2008, 10:56
Reacties (17)
Alphonsus | 22-9-2008 11:50
Los van het gegeven dat ik met het bovenstaande antwoord kan instemmen, geldt ook dat wanneer er teveel over zondekennis en ellende gepreekt wordt er een soort van “verdedigingssysteem” bij de hoorder kan ontstaan waardoor de waarde van deze verkondiging niet meer tot zijn recht komt.
Dit “verdedigingssysteem” ontstaat dan als een reactie wanneer het heil in Christus en de daarop volgende heiligmaking door de Heilige Geest onvoldoende gepredikt wordt. Angst kweken voor hel en verdoemenis, als gevolg waarvan somberheid en moedeloosheid kan toeslaan, staat in schril contrast met de blijdschap en de dankbaarheid die in Christus ervaren kan worden door de aanbieding van genade en de inwerking van de Heilige Geest.
De liefde tot Christus zal mij moeten dringen om de zonde die in mij als mens woont, meer en meer te gaan haten en dit NIET als angstkwekerij, doch vooral daarom dat ik Christus lief gekregen hebben.
Er bestaat immens een immens verschil tussen zonde hebben in het vlees, waar we NIET schuldig aan zijn en het doen van de zonde door JA te zeggen tegen de begeerte in dat vlees waar we wel schuldig aan zijn.
Juist hiervoor hebben wij dagelijks de bijstand van de Heilige Geest nodig om ons te binnen te brengen welke keuzes we zullen maken. Of de werkingen van het vlees volgen of de werkingen van het vlees door de Geest te doden, zoals Paulus in zijn Romeinenbrief duidelijk aan ons verkondigt. Hier ligt hoop en uitredding!!
Bovendien wordt er in de Bijbel, zeker in het nieuwe testament, in de brieven regelmatig opgeroepen om ons te verheugen en verblijd te zijn. (zie concordantie)
Het je ellendig voelen en weten is wel nodig maar wordt vele malen overtroffen door de blijdschap in het geestelijke leven. Dankgebeden en dankliederen zijn een gevolg daarvan.
In sommige gereformeerde kringen wordt er welhaast genoegen aan beleefd om die zondekennis zo te benadrukken dat als gevolg daarvan je toch wel heel geestelijk moet zijn wanneer dat gekend wordt. Dat is in die mate onterecht!!
Het is en blijft nog steeds de BLIJDE boodschap, ons evangelie.
De waarheid van het evangelie zal mij vrijmaken en op basis daarvan kan ik onuitsprekelijk gelukkig worden.
Henk68 | 22-9-2008 13:40
dag ds.vd Wind,
Ik heb uw stukje gelezen. Hierbij enkele opmerkingen :
Onze catechismus BEGINT met het stuk de ellende en JUIST DAT is zo belangrijk. Misschien heb je de uitdrukking weleens gehoord : Is het begin goed, dan is het al goed. HET KOMT OP HET BEGIN AAN = ook zo-n uitdrukking. Het begin van het (nieuwe) geestelijk leven, wordt ook wel het beginsel genoemd. Het begin(sel) is gaan leven, het komt in de beproeving en het kan zelfs dodig (NIET DOOD) zijn.
Begrijpt u nu waarom dit zo belangrijk is. Een voorbeeld: Een arts in het ziekenhuis opereert alleen maar een patient die een kwaal heeft. Wat zou een arts moeten doen, als hij niet goed weet wat de kwaal is.
Zo ook in het geestelijke : We kunnen het over de verlossing hebben, en daarover voortborduren... MAAR ALS HET BEGIN NIET GOED IS....? ! ??!!!
Ik komt zelf uit een rechtse Reformatorische kerk. Ik denk echt dat de verlossing ZEKER niet wordt overgeslagen. Het is maar net over welke tekst er gepreekt wordt. Het kan weleens wat verschillend zijn., maar toch komt de Verlossing zeker voldoende aanbod. Het is ook maar net of je het juist opvat.
Er zijn zelfs mensen tegenwoordig die vinden dat er alleen maar gejuicht en geloofd en geprezen moet worden. Dat is in hun ogen verlossend./ bevrijdend.
Nu over de dankbaarheid : Bij ons in de kerk, is de dankbaarheid : de vruchten die in het nieuwe leven openbaar worden (heiligmaking) Uit liefde, uit dankbaarheid.
Maar niet direct gejuich of zo.
Begrijpt u dat er op deze manier een misverstand kan ontstaan ?
Een ieder (en ikzelf ook) onderzoeke zichzelven, of hij of zij zich niet bedriegt voor de eeuwigheid.
Kennen we Christus ? Kennis we de geestelijke nood ?
Is de nood geestelijk geweest ? Dan zal er Verlossing volgen.
Ik heb zelf in Van der Groe gelezen dat er zelfs ook SCHIJNGEESTELIJKHEID kan ontstaan. Een persoonlijk onderzoek is nodig, in ons aller leven. Hoe treurig is het gesteld in ons Vaderland....Is dat ons al tot schuld geworden (ik sluit me zelf niet uit) ? ?
Ook daar stapt de Heere echt niet overheen.
Ik moet u eerlijk zeggen, dat ik eigenlijk ook niet weet, waarom het 1 ste stuk in de Cat. kleiner is, als de rest.
Gode bevolen.
Met vr.groet,
race406 | 22-9-2008 13:54
@Henk68: Ik vraag me cht af waar IN DE BIJBEL staat dat God ALTIJD met de ellende begint? De zonde moet worden beleefd en beleden, maar niet altijd aan het begin! Als we zo naar God kijken, drukken we Hem in een matrix, en wordt alles wat iets anders gaat dan waarvan WIJ vinden dat het goed is afgekeurd als fout, niet echt en noem maar op. Zo beroven we God van Zijn eer, die Hij zo waard is om te ontvangen!
Paulus kende geen nood, maar werd WEL van zijn kameeltje geslagen. Omdat GOD vond dat hij in Zijn dienst moest komen. God heeft echt niet eerst gekeken of het wel kon volgens de gereformeerde traditie. Hij bekeert mensen op ZIJN manier. En niet op de manier van een aantal christenen in Nederland. Trouwens, wij zijn bijna het enige land ter wereld waar er zo over de geestelijke zaken gedacht wordt. Wat zal de rest van de wereld dan arm zijn! Of wij zijn arm, omdat wij menen dat wij alles beter weten....... Lees de Bijbel, en je zult zien dat nergens staat dat God altijd eerst met de ellende begint. En lees dan je Bijbel ZONDER allerlei inlegkundige trucjes toe te passen. Mogen onze ogen opengaan voor Gods vrijmachtige handelen! De naam vrijmachtig zegt het al: Hij is VRIJ om te doen wat Hij wil, en op de manier waarop Hij dat wil. En Hij is MACHTIG om Zijn Eigen gang te gaan, boven ons menselijk (en dus zondig) gedoe uit!
evelienlut | 22-9-2008 14:23
Beste allemaal,
Ik kom zelf uit de Ger.Gem. en onze dominee heeft gisteren net over zondag 1 vraag 2 gepreekt en hij zegde het zo en dan even in mijn eigen woorden. Dat eerst ellende gekent moest worden en dan kon je pas velost kon worden en daarna dankbaar en dat gaat je hele leven door. Ik ben het daar ook mee eens. Ik geloof niet dat je eerst dankbaar kunt zijn en daarna pas je ellende kennen. Dat komt echt eerst.
Henk68 | 22-9-2008 14:50
ha, Evelien,
Waarschijnlijk zit je bij mij in de kerk, want onze ds. heeft gisteren ook over vr.2 Zondag 1 gehad...
en nog een reactie op race406 : God kan natuurlijk voordat hij met zaligm.overtuigingen begint, bijzondere bemoeienissen hebben (dan is dat nog niet zaligmakend)...
Maar als de Heere zaligmakend gaat overtuigen, begint het echt altijd met de ellende kennis.
Waarschijnlijk zal ds. vd Wind hier ook mee eens zijn.
Met vr.groet,
eduard1 | 22-9-2008 14:59
@evelienlut
één vraag aan jou persoonlijk: praat je uit ervaring (ik bedoel: heb je het zelf zo beleefd) of geloof je 'gewoon' (en praat je na) wat jouw dominee zegt?
en een opmerking aan eenieder van ons ter overdenking:
"Maar de natuurlijke mens begrijpt niet de dingen, die des Geestes Gods zijn; want zij zijn hem dwaasheid, en hij kan ze niet verstaan, omdat zij geestelijk onderscheiden worden." 1 Kor. 2:14
Henk68 | 22-9-2008 15:10
Nog een opmerking nav tekst Eduard,
Met een natuurlijk mens, wordt bedoeld, een mens die nog ligt, in een vijandige doodstaat.
Want dat is het. Van nature ligt ieder mens in deze vijandige doodstaat. Degene die bekeerd wordt, komt erachter. De doodstaat in Adam begint dan voor hem of voor haar smartelijk te worden. De afstand tussen ons en God komt openbaar, we zijn God kwijt, en staan overal buiten.
we zijn onmachtig om de kloof (door de zonden) te helen. We beseffen dan dat we ONBEKEERD zijn. De eeuwigheid wordt ons dan opgebonden en wie zal die kloof helen ? ?
Vergelijkbaar met het schreeuwen van een baby.
met vr.groet,
evelienlut | 22-9-2008 15:26
@ eduard1
Jammer genoeg is het niet mijn beleving. Ik ken wel mensen in mijn familie die het zo beleven of beleefd hebben. Het is wel iets waar ik dagelijks om bid of ik z'n geloof mag krijgen. Ik heb denk ik zoveel van die mensen meegekregen dat het niet begint met juichen. Daar kan ik echt niet bij.
evelienlut | 22-9-2008 15:30
@ Henk68,
Lijkt er wel op dat we dan in dezelfde kerk zitten, want anders is het wel bijzonder dat we net over dezelfde zondag hebben gehad...
race406 | 23-9-2008 09:22
Aan iedereen: Onder de vraag met de titel: "Godsdienstige gevoelens" heeft Eduard1 een heel leerzaam stukje geciteert van W. a Brakel. Ik hoor op mijn vraag alleen maar "Het begint altijd met", "de dominee legt het zo uit"... Maar op mijn vraag waar het in de Bijbel staat dat God ALTIJD met de ellende begint heb ik (zoals altijd) nog geen antwoord gekregen. En kom nu niet aan met verhalen over dat God bemoeienissen kan hebben met de mens voor de bekering, want dat is helemaal waar. Maar dat zegt niets over de manier waarop God de mens bekeert. Graag Bijbelse onderbouwing ZONDER theologische inlegkunde!
Molly | 23-9-2008 17:05
Ik vind de strakke volgorde van ellende-verlossing-dankbaarheid ook altijd moeilijk te begrijpen. Toch krijg je pas vergeving (verlossing) wanneer je je zonden belijdt (=betreurd) en laat! Dus ik denk dat de eerste bekering wel in die volgorde gaat, maar de dagelijkse bekering kan natuurlijk anders zijn van structuur
race406 | 24-9-2008 09:02
@Molly: Jij DENKT, daar hebben we het alweer. En aan wat men DENKT hebben we niets. Sorry dat ik wat fel klink, maar mijn vraag was waar dat in de BIJBEL staat!! En daar heb ik nog steeds geen reactie op gehad........ Lees het stukje onder Godsdienstige gevoelens van a Brakel maar eens...
tina421 | 24-9-2008 13:38
Aan race406:
Je hebt gelijk. Nergens in de bijbel staat (letterlijk)dat God ALTIJD met ellende begint. Wel kunnen we lezen in Rom 7:24 (Ik ellendig mens, wie zal mij verlossen uit het lichaam dezes doods?) en 2 Sam 12:13 (Toen zeide David tot Nathan: Ik heb gezondigd tegen de HEERE. En Nathan zeide tot David: De HEERE heeft ook uw zonden weggenomen; gij zult niet sterven) dat er ellende/zonde moet zijn om van verlost te worden. (Als je geen ellende heb, waarvan moet je verlost worden?) Ik hoop dat je hiermee geholpen ben.
Molly | 24-9-2008 17:39
@Tina421, dat is ook wat ik wilde zeggen met mijn berichtje, maar race406 wil me liever ergens op pakken dan dat hij de strekking van mijn woorden wil begrijpen: zonder zonden(kennis) geen verlossing, want waar wil je van verlost worden als het stuk van de ellende niet kent? Die gezond zijn hebben de Medicijnmeester niet nodig,maar die ziek zijn! DAT ZEGT JEZUS.
marten | 24-9-2008 22:49
Wat wordt de weg tot Christus vaak geblokkeerd! Men heeft het over niets anders dan moeten. De mens moet eerst zo diep ontdekt zijn, zo diep helwaardig zijn geworden en dan mag hij pas tot Christus vluchten. En moet dan zoveel! Wij stellen dan de maat van de ellendekennis. De ellendekennis wordt een conditie en voorwaarde om tot Christus te mogen gaan. Zielen worden op deze manier in het duister gehouden.
De kennis van de ellende mag niet gepreekt en voorgesteld worden als een voorwaarde tot het geloof, waardoor men geschikt raakt om door Jezus ontvangen te worden. Het is alleen de weg die tot Christus leidt en meer niet. Er is geen waardigheid in de zondekennis. Wat wordt vaak het evangelie met de wet vermengd!
Het is een wettische leer om tot zondaren te zeggen dat zij eerst aan een bepaalde maat van boetvaardigeheid moeten voldoen voordat ze gebruik mogen maken van de in Christus aangeboden genade.
Ellendekennis is wel de weg tot Christus,maar geen prijs in onze hand.
Comrie zegt ergens: Stelt men, dat het voorbereidend werk een voorafgaande voorwaarde is van het geloof dat in onze harten gevormd wordt, zo zijn wij midden in het pausdom.
De weg tot Christus wordt zo dikwijls zo bezwaard met voorwaarden, dat er van het komen en kopen zonder prijs en zonder geld maar weinig overblijft.
Gods Woord verkondigd ons de liefde van een Zaligmaker, Die Zijn bloed heeft vergoten tot verzoening voor de zonde.
W. a Brakel zegt zo mooi: Men moet niet te lang staren op zijn verdorvenheid, om daardoor nog dieper neer te zinken in zijn ellendigheid, alsof het een voorwaarde was zonder welke ge niet tot Christus mocht komen en alsof dat de grond van vrijmoedigheid was om Christus aan te nemen. De verbrokenheid van hart is echter alleen nodig om u uit uzelf te doen gaan en om u de toevlucht tot Jezus te doen nemen. En of die verbrokenheid groot is of klein, dat is om het even.
race406 | 24-9-2008 23:50
@Tina421: De tekst uit Romeinen die jij aanhaalt is geschreven door een kind van God! Niet door iemand die nog voor de bekering stond....! Als je de brieven van Paulus leest zul je zien dat hij in het begin van zijn loopbaan als apostel zichzelf de minste van de apostelen noemt. Later noemt hij zich de minste van de heiligen, en op het laatst noemt hij zichzelf de grootste aller zondaren! De zondekennis gaat het hele leven door. En als je de Here beter en dieper leert kennen, dan leer je ook steeds meer je zonden zien. Als het goed is gaat het zo: Je gaat minder zonden doen (of je strijdt er in ieder geval meer tegen), maar je wordt een steeds groter zondaar! Evenals je voorbeeld van Nathan die David verkondigt dat zijn zonde is weggenomen. Toen David de zonde met Bathseba beging was hij al een kind van God. Hij heeft die zonde beleden, inderdaad, maar een kind van God kan heeeeeel diep zinken! Kijk maar naar Simson en Petrus. Allebei vreselijk gezondigd, maar allebei waren ze tijdens het zondigen (om het maar zo te zeggen) kind van de Levende God, en dat bleven ze ook, daar Hij afmaakt wat Hij begint!
@Molly: ik wil je nergens op pakken zoals jij stelt. Integendeel! Ik wil alleen weten waar men op baseert dat God altijd bij de ellende begint. Wie gezond zijn hebben de medicijnmeester inderdaad niet nodig, maar die ziek zijn. Maar iemand kan ook ziek zijn en om genezing komen, zonder dat hij/zij weet WAAROM hij/zij ziek is. De arts schrijft medicijnen voor, en vertelt ook waaraan het ligt dat iemand ziek is. Zo kan het ook met de bekering. Men weet dat men verloren blijft als men zich niet bekeert. Men gaat roepen tot God, en na de bekering gaat men steeds meer zien dat men zondaar is, dat de oude mens nog zoveel stuiptrekkingen heeft. Men gaat steeds meer zien dat men tegen een goeddoend God zondigt! Hoemeer men de genade kent, hoemeer ook leert men het eigen harde hart kennen!
1 voorbeeld nog:
De verlamde man die door zijn vrienden naar Jezus werd gebracht. De VRIENDEN brengen hem naar het huis. de VRIENDEN sjouwen hem het dak op. De VRIENDEN maken een gat in het dak. De VRIENDEN laten hem voor Jezus neer. En Jezus HUN geloof (dus van die vrienden, er wordt steeds gesproken wat die VRIENDEN doen!) ziende, vergaf de verlamde man zijn zonden. Staat NIETS over ellendekennis. Staat NIETS over dat die verlamde man weeklaagde over zijn zonden. De VRIENDEN geloven dat Jezus hun verlamde vriend kan laten lopen. En op DAT geloof worden eerst de zonden van de verlamde vergeven! Machtig toch? Geweldig God hebben wij, niet dan? Wij mensen beroven God van Zijn eer door allerlei voorwaarden te scheppen die niet in de Bijbel staan. Als we mensen allerlei wetjes en schema's opleggen, waardoor zij niet tot de zekerheid van het geloof komen, zorgen we ervoor dat God niet de eer van Zijn kinderen krijgt die Hij waard is om te ontvangen! Niet iedereen fietst fluitend de hemel binnen. Er zijn er ook die zich (bewust of onbewust) bedriegen. En daar moet tegen gewaarschuwd worden. Maar niet zo benauwd dat 99% van de mensen zich niet in geloof en vertrouwen durft over te geven aan God!
Geef God de eer! En weet je: Straks zullen al Gods kinderen in de op de nieuwe aarde rondlopen, en zal er geen sprake meer zijn van ellendekennis of wat dan ook. Men zal vol zijn van God! Het Lam zal dan onze lamp zijn!
MARANATHA!
race406 | 24-9-2008 23:55
Ik zie dat mijn reactie hiervoor wel eg lang is geworden...
