Dit artikel stond in het ND van Za. 10-3
Ik wil het graag hier plaatsen omdat er volgens mij héle leerzame dingen gezegd worden, voor mensen die willen gaan trouwen, maar ook voor mensen die (kort) getrouwd zijn.
Het is een wat lang stuk, maar m.i. voor de eerder genoemde doelgroepen zeker de moeite van het lezen waard.
Je kunt hier ook 'uithalen' welke de meest voorkomende 'redenen' zijn geworden om te scheiden.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Niet verliefd, gelukkig getrouwd
door Marry Kooy
Hoe lang is het geleden dat ze iets van liefde voor elkaar voelden? Ze weet het niet en kan het hem niet vragen want hij slaapt in een ander bed, op zolder. Soms is het net alsof hun verliefde blikken op de zonnige trouwfoto's haar uitlachen. Niks droomhuwelijk. Gewoon een bitter gevecht van zonde en genade. Wie gaat trouwen moet het huwelijk daarom niet belasten met romantiek.
Zij drinkt te veel. Met de kinderen is er leven in huis en hoeven ze niet samen te praten. Als ze scheiden, gaat zijn bedrijf failliet. Liever denken ze niet meer aan de hoge verwachtingen die ze ooit hadden. Natuurlijk hebben ze allerlei boekjes gelezen en ze zijn zelfs in therapie geweest. Maar nog steeds neemt hij elke avond een trap extra naar de zolder. In een andere wijk woont een man, getrouwd, vier kinderen. Hij leeft met zijn vrouw als broer en zus. Ze hebben elk hun eigen slaapkamer. Zolang de kinderen nog thuis wonen, blijven ze bij elkaar. En daarna?
Als je gelukkig wilt worden, trouw dan niet
,,Ik denk dat wij geen veertig jaar meer nodig hebben om zover te zijn dat we samenleven als kat en hond'', zegt Lyanne, ruim tien jaar getrouwd met Alfred*. ,,Er moet nu echt iets gebeuren.'' Ze volgden een ontdekkende huwelijkscursus en zagen dat het anders kan. Maar het lukt ze niet het geleerde vast te houden. Ze zouden avonden vrij maken voor elkaar, maar dat komt er niet van. Ze zouden meer complimentjes geven, maar die komen zo gemaakt over. Ze zouden elkaar dienen, maar willen vooral zelf gediend worden. Ze zouden meer praten, maar zij gaat liever naar een vriendin dan naar hem. ,,Het zijn allemaal dingen die je moet doen omdat het goed is voor de ander'', zegt Lyanne. ,,Geven is het belangrijkste, maar we willen liever nemen'', zegt Alfred. 'Als je gelukkig wilt worden, trouw dan niet. Als je de ander gelukkig wilt maken, trouw dan', haalt Lyanne aan. Egoïsme blijkt hun grootste vijand. Hij: ,,Ik wil best een ontbijtje op bed.'' Zij: ,,Dat wordt nooit wat.'' Hij: ,,Weet ik, maar ik dacht: ik probeer het toch even.''
Lyanne kan eigenlijk niets positiefs meer aan het huwelijk ontdekken en Alfred is haar depressieve buien zat. ,,Natuurlijk kun je niet je hele leven verliefd op elkaar zijn, maar er moet wel intimiteit zijn'', zegt Lyanne. Daar is Alfred het mee eens. Onder intimiteit verstaat hij het uitwisselen van ervaringen en luisteren. Maar dat is langzaam weggeëbd. Overdag hebben ze nooit tijd voor elkaar vanwege het werk en hun kleine kinderen, 's avonds zijn ze moe of weg. ,,Onze ouders hadden geen goed huwelijk. Misschien dat we het daardoor te rooskleurig zagen, dat we dachten dat wij het wel beter zouden doen'', zegt Lyanne. ,,Maar we weten niet hoe het moet. Hadden we van tevoren maar huwelijkscatechese gehad. Dan waren we realistischer het huwelijk ingegaan, hadden we geleerd bewust met elkaar te praten. Romannetjes geven geen goed beeld, daar moet je mee oppassen.''Romannetjes en sprookjes leggen bloot hoe er in de huidige westerse cultuur over relaties en het huwelijk wordt gedacht. Anderhalve eeuw terug in de tijd, of op bepaalde plekken in onze huidige wereld zouden mensen zich geen raad weten met zulke romantische ideeën. Je trouwt toch in verband met de erfenis, het nageslacht en liefst een extra stukje land? Eventuele sympathie voor elkaar is mooi meegenomen.
Dat vinden velen wel erg zakelijk gedacht. Je trouwt tegenwoordig omdat je van elkaar houdt en niet vanwege het geld of sociale dwang. In totale overgave vul je elkaar aan en ontplooi je jezelf. ,,Dat kan leiden tot een intimiteit en psychologische diepgang die vroeger niet bestond'', zegt filosoof Maarten Doorman, schrijver van De romantische orde . ,,Maar dergelijke absolute idealen leiden ook per definitie tot teleurstelling, want na de eerste maanden verdwijnt dat liefdesgevoel.'' Ontsnappen aan dit dilemma is niet mogelijk, volgens Doorman. ,,We zijn zo beïnvloed door de Romantiek dat we niet anders meer kunnen kijken.''
Voortdurende poging om elkaars hart te winnen
Hoe kun je daar dan in leven, als christen? Predikant Tim Vreugdenhil heeft daar veel over nagedacht. Zijn gemeente in Amstelveen ontwerpt een eigen toerustingscursus voor mensen die gaan trouwen. Vreugdenhil werd geïnspireerd door Tim Keller, voorganger van de Redeemer Presbyterian Church in New York. ,,De aantrekkingskracht en de verliefdheid kunnen verdwijnen. In de Romantiek legt men zich neer bij de teleurstelling daarover, terwijl uit de Bijbel blijkt dat liefde een opdracht is, een gebod.'' Vreugdenhil noemt het huwelijk liever een verbond dan een contract. ,,Bij een verbond beloven twee partners dat ze er voor elkaar zullen zijn. En, heel bijzonder, het is op de een of andere manier niet over als een van beiden contractbreuk pleegt. Daarin spiegelt het de relatie tussen God en mensen. Op beslissende momenten is er altijd iets dat God verhindert om zijn relatie met mensen te verbreken. Hij wil het hart winnen van zijn volk.'' Volgens Vreugdenhil is een verbond daarom een voortdurende poging om elkaars hart te winnen. ,,De gevoelens volgen op de daden. Dat is in onze cultuur een absurd statement.'' ,,In de kerk beloof je trouw voor eeuwig'', zegt Angele Spijkers, ,,en niet totdat 'de liefde afgelopen is'.'' Spijkers is betrokken bij de jaarlijkse huwelijksvoorbereiding van de Emmaüsparochie in Tilburg. Alle stellen die in de kerk willen trouwen, moeten een dag bij elkaar komen om met elkaar over het huwelijk te praten. ,,Al kiezen sommigen in eerste instantie voor de kerk vanwege sfeer of gewoonte, die eeuwige belofte is toch wat iedereen eigenlijk het liefste wil. Mensen vertellen ook dat ze God dankbaar zijn, dat ze zich gedragen voelen. De liefde die ze ervaren, is groter dan die tussen mensen alleen, omdat God groter is.'' Ook Spijkers zegt dat passie geen goede basis voor een huwelijk is. 'Als het huwelijk een warme pot is op een koude stoof, koelt het snel af. Maar als het een koude pot is op een warme stoof, warmt de pot vanzelf op.''
Of, zoals Vreugdenhil het zegt: ,,Je kunt de liefde beïnvloeden met je wil, verstand en keuzes. Als je in iemand investeert, wordt dat je schat. Jezus was bereid te sterven om het hart van mensen te winnen. De vraag is dan hoever je als mens wilt gaan. Je eigen ego opgeven kan als je geworteld en gegrond bent in Gods liefde, zoals Paulus schrijft in Efeziërs 3.''
De ego's van Alfred en Lyanne zitten hen nog pittig in de weg. Liefde is heel hard werken, ontdekten ze, en volmaakt zal het nooit worden: ,,De zonde is overal. Daar moet je strijd tegen voeren en dat is af en toe heel zwaar. Honderd procent geluk zal het huwelijk nooit brengen'', zegt Alfred. Hij denkt dat veel huwelijken in werkelijkheid niet zo goed zijn als ze er van de buitenkant uitzien. Toch staan ze beiden achter het idee van het huwelijk als een levenslange relatie. ,,God heeft het zo bedoeld. We zijn met elkaar getrouwd in voor- en tegenspoed, tot de dood ons scheidt.'' Lyanne noemt scheiden alleen een optie als het leven in huis onhoudbaar wordt of in geval van overspel. ,,Maar wat is overspel? Als je geen tijd meer aan elkaar geeft, maar investeert in anderen, is dat dan ook geen overspel?'' Alfred: ,,Waar heb je dat gelezen?,, Lyanne: ,,Nergens, dat bedenk ik net.''
De waarheid over jezelf komt aan het licht
Waarom nog moeite doen als het al lang geleden is dat je liefde voor die ander voelde? Vreugdenhil: ,,Er zijn mensen die zeggen: liever heb ik vier keer een spetterende relatie. Veel mensen zijn daar gelukkig mee. Uit de Bijbel leren we niet dat het leven van een christen gelukkiger is, maar wel dat er hoogste wetten gelden als: vriendschap is beter dan ontrouw.''
Volgens Vreugdenhil is de mens altijd bezig om te pakken en te krijgen. Hij is bang zichzelf weg te geven. ,,God laat ons iets heel anders zien. Hij heeft alle mensen geschapen om in relatie met elkaar te leven. En zelf doet Hij al een eeuwigheid lang moeite voor ons, omdat hij het zo bedoeld heeft. Als iemand het recht had om bindingsangst te hebben, was het God wel. Maar Hij gaat liever dood dan mee te doen met de mens in het willen 'pakken'. Hij geeft zichzelf weg en heeft het diepe verlangen dat wij groeien in het geven. Jezus zegt: het is beter voor jou om te geven dan om te ontvangen, als een soort spirituele wet. Je kunt dat oefenen, vooral in het huwelijk.''
Dat is omdat je in een huwelijk naakt tegenover elkaar staat. ,,De waarheid over de ander, erger nog, de waarheid over jezelf komt aan het licht. Keller zegt dat de essentie van het evangelie een dubbel besef is. Het eerste is: je bent zondiger dan je dacht. En parallel daaraan ontdek je dat God meer van je houdt dan je hoopte. In deze twee dingen moet je je hele leven groeien. Dat kan een abstract verhaal zijn, maar in relaties met mensen kun je hierin oefenen. In vriendschappen, maar meer nog in een huwelijk waarin je elkaar voortdurend tegenkomt. Je gaat niet alleen de irritante dingen van de ander zien, maar vooral ook die van jezelf. Je kunt je niet verstoppen. En dan is de vraag of je eigenlijk wel wilt dat iemand alles van je weet.''
Het huwelijk moet dus niet gezien worden als een relatie waarin twee mensen romantiek beleven, maar als plek bij uitstek om liefde te leren en egoïsme te doden. Het is het mooiste als je man of vrouw je beste vriend is of wordt, gelooft Vreugdenhil. ,,Vrienden zeggen elkaar de waarheid: 'jij bent af en toe echt te veel met jezelf bezig'. Maar er is ook genade: je blijft immers vrienden.''
Je hart aan iemand geven, maakt kwetsbaar. Het niet geven, maakt ondoordringbaar. Lyanne en Alfred hopen dat ze ooit weer elkaars beste vrienden, maatjes zijn, zoals ze dat waren tijdens hun verkering. ,,We moeten samen met een meer ervaren echtpaar hierover praten'', zeggen ze. ,,En met God, dat doen we nauwelijks.''
Maar wat als je huwelijk ten onder gaat in het slagveld van zonde en genade? Neem de vrouw die heel wat mannen kent die een betere vriend voor haar zijn dan haar eigen man. En de man die niet meer opkan tegen het zelfmedelijden van zijn vrouw. Wat kunnen zij hiermee? ,,In de praktijk weerspiegelen veel goede vriendschappen meer van Gods liefde dan menig huwelijk'', zegt Vreugdenhil. ,,Voor mensen in een gebroken relatie kan het een grote troost zijn in de Bijbel te lezen over het verdriet van God om zijn moeizame relatie met Israël. Die liefde en trouw kunnen ook een geweldige krachtbron zijn voor iemand die de relatie wil verbeteren, maar daarin alleen staat. En soms is er niets anders waarop je kunt terugvallen dan de eeuwige basis van Gods liefde. Juist het evangelie is krachtig voor mensen die het moeilijk hebben.''
*Dit zijn niet hun echte namen.
Bron
Discussie is uiteraard welkom...